"Franse" Kees Scheltus
(1945 - 2009)

Boven: Kees Scheltus en een jaarlingmerrie bij Boko-Stables.

In Memoriam Kees Scheltus
(tekst: Douwe Frerichs, met goedkeuring van de redactie overgenomen uit het weekblad Draf&Rensport, nr. 41 - 2009)

Het was een vast ritueel in Parijs: eerst de Paris-Turf bemachtigen, dan het PMU-Café in voor koffie met croissants en vervolgens Kees Scheltus opbellen voor de tips. Dat kan niet meer. Afgelopen vrijdag (2 oktober 2009) overleed Kees in zijn woonplaats Amsterdam. Scheltus, bij wie 9 jaar geleden leukemie werd vastgesteld, werd 64 jaar. Hij laat niet alleen zijn vrouw Lydia en twee volwassen kinderen achter, maar zorgt voor een gapend gat bij zijn vele wijn- en paardenvrienden. Levensgenieter, ouwehoer, aimabel, overal in geïnteresseerd, brutaal, eigenwijs, ongevaarlijk, gezellig, onbeschoft, zachtaardig, irritant. Zomaar wat woorden die niet met elkaar stroken, maar die op een of andere manier toch steeds pasten bij Kees Scheltus. Ruim tien jaar (soms ook weer een periode niet, wegens een of ander akkefietje met de redactie) volgde hij in zijn rubriek Rendez-vous de Franse drafsport. Francofiel Kees publiceerde op zijn eigen soms onnavolgbare wijze. Met regelmaat snorden op het papier van het wijngenootschap Wirekuf (wijn is rood en komt uit Frankrijk) zijn handgeschreven stukjes door onze fax. E-mailen was ook hem niet besteed. Hij had sowieso weinig met zaken als internet en mobiele telefonie. Minuten later ging steevast de telefoon en werden de hanenpoten voor de zekerheid nog even ontcijferd. En dat we er 'vooral niets' in moesten wijzigen.
De stukjes van Kees vielen niet altijd goed, sommige haalden de krant niet, maar er waren ook fans die genoten van zinnen als 'bezoekers aan de reling dienen hun hoofddeksel vast te houden' (over de eindsprint van General du Pommeau) en 'schudden aan dooie takken' (over het fokken met oude Franse bloedlijnen). Scheltus leidde een kleurrijk leven. Opgegroeid in Amsterdam, studeerde hij politieke wetenschappen en maakte deel uit van hippie- en provobeweging. Op Ibiza runde hij een café. Hij woonde in Frankrijk waar hij in Parijs zijn vrouw ontmoette en leerde vier talen vloeiend spreken. Terug in Nederland werd hij wijnkoper en stelde hij zijn kennis van Frankrijk in dienst van trainers die in die periode voor het eerst in Frankrijk gingen koersen. Met veel plezier vertelde hij over de periode toen hij samen met Jan Offenbergs' StarTrotters door Frankrijk trok en paarden als Meteor Nibs en Yankee Tornado de successen aaneenregen. Hij genoot van het feit dat conservatieve Fransen hen het succes misgunden. De Champagne smaakte er alleen maar beter door. Ook bij successen van Nevele Cero O en later met paarden van Hugo Langeweg was hij nauw betrokken. Kees had een band met Frankrijk. Toch was hij negatief over de Fransen die hij zelfgenoegzaam, arrogant en zelfs als vies omschreef. Het is de klassieke haat-liefde verhouding met Frankrijk, het land waar hij toch niet buiten kon. De laatste jaren werd de strijd tegen zijn ziekte steeds ongelijker. Kees moest zijn pennen-vruchten op een laag pitje zetten, maar bleef betrokken en scherp. Hij bleef geïnteresseerd in de maatschappij en had een onverwachte visie op actuele zaken.
Twee weken geleden zocht ik hem op. Van mijn twee meegebrachte flessen wijn kon er na bestudering eentje linea recta mee terug. De andere, een zeldzame Grand Cru Classé 1981 werd opengetrokken. Na minutenlang ruiken dronken we het glas leeg. Donderdagmorgen sprak ik Kees voor het laatst. Hij had altijd gezegd de kwaliteit van zijn leven te bewaken en had zelf het besluit genomen om te vertrekken naar de eeuwige wijnvelden. Ik wist niks te zeggen, maar een moment later hadden we het alweer over de Prix de l'Arc de Triomphe. Kees had nog een tipje, maar het paard liep niet mee. Kees doet ook niet meer mee. De course is gelopen, het glas is leeg. Kees, merci en adieu. Beau sport, bon jeu!

Zarkava, zij is slechts te vergelijken met Pegasus, een mythe.
Resultaat van een fokkerij die over generaties uitgekristalliseerd is.
Gaat ze naar huis-etalon Dalakhani of knoopt ze er nog een jaartje rennen aan vast? Haar rentree zal dan niet voor de warme zomer zijn, want dat luistert nauw bij nerveuze jonge dames.
De schat, als tweejarige sprong ze over de schaduw van de meet in de Prix Marcel Boussac. De Prix Vermeille liet ze, bij de start in overpeinzing verzonken, bijkans aan zich voorbij gaan. En in de Arc wilde ze na de afsprong meteen rechtsaf naar huis, la coquine.
(Jockey) Soimi vindt 't allemaal prachtig, het vergt een zenmeester om deze hete bliksem te geleiden. Maar een mooier zitje is er op aarde niet te vinden.
Behalve van de toverstaf heeft ze nooit een klap gehad.
Zarkava voor Miss Universe, de liefde voor jou is onvoorwaardelijk.

Uit nr. 1 - zomer 2007:
- Het Vierjarigencircuit is in de drafsport uiterst interessant, wie haalt eeuwige roem in de UET-Finale? Wie stoot door naar de hoogste categorie? Een rondje langs de favorieten: In Italië is er een voortdurende afwisseling van de wacht. Nu in de picture: Gruccione Jet en Ghibellino. In Frankrijk is de P-jaargang sterk in de breedte, maar er ontbreekt een uitblinker (Pearl Queen is niet ingeschreven). Bij de noordelingen lijkt de Italiaan Going Kronos nog heel, Commander Crow loopt alarmerend weinig, kandidaten lijken Simb Chaplin en Loy Lavec. Bij ons staat Genny di Iesolo niet ingeschreven en lijkt de carrière van Russel weinig doordacht, maar hij blijft voor mij - mits in supervorm en slim gereden - de aangewezen favoriet. Gaat Duitsland nog met de eer strijken, verdorie......

De redactie van Draaf schreef bij zijn colums:
Kees Scheltus, geen enkele andere medewerker is tegelijkertijd zo geliefd en zo gehaat. Dat is trouwens precies wat Kees wil... Is zelf een groot liefhebber van zijn eigen spelling en taalgebruik. Wij moeten er af en toe aan wennen, maar laten hem lekker zijn gang gaan. Het enige waar wij moeite mee hebben, is zijn manier van aanleveren. Kees schrijft elk stuk nog met de pen. "Aan jullie om het te digitaliseren", roept de doerak elke keer trots en met een vileine glimlach...

Uit nr. 3 - voorjaar 2008:
- Toen Russel als driejarige 1.14 liep over 2800 meter op Vincennes en daarna lange tijd ongeslagen bleef, wisten de insiders: dat is er één voor de Prix d'Amérique. Maar twijfel over een goede afloop doet cabaretiers onderweg naar Carré in Gouda sneuvelen. Net als bij J.C. (Johan Cruijf) was er geen plan. Een droom ligt aan duigen, een reputatie is geschaad. Maar nog is Denmark niet verloren, hier past een mooie revanche, Russel en Virgill tegen Offshore en Prodigious in 2009, een ijkpunt om naartoe te werken, het liefst niet via sprints op kleine banen. Maar ach, John Lennon zei het al: het leven overkomt je, terwijl je met andere plannen bezig bent. (Denmark is nog niet verloren = volgens Shakespear)

Uit nr. 4 - zomer 2008:
- Wat tips voor de spelers when in France. Speel konsekwent het koppel Tony le Beller met Franck Nivard. Bazaire staat altijd te laag aan de cote. Kijk uit met Locqueneux, die kijkt meer om dan vooruit. En altijd die rem erop, hij en Bazire, zodat erachter iedereen over elkaar heen duikelt en de speler weer de pineut is. Een pootje bijtrekken mag niet, maar deze praktijken blijven ongestraft. De lukratieftste spelsoorten zijn winnend (laagste inhouding), winnend- en plaatskoppel, Multi 4 met twee bankpaarden plus vier kanshebbers en soms, vooral met onbekende buitenlanders, Quadrio, dat wil zeggen de koppels van de tiercé-koers en de daaropvolgende op elkaar (in orde, wanorde plus troost drie van de vier). Verleden jaar een vermogen, toen Speedy Aresi tweede werd aan 50/1. En het wedden wordt er niet bestraft met ruim 50% inhouding als teken van zakelijk verval....

- Hebben de heren trainers nog gedacht aan de klavertjes vier in de wei? Weidegang rond de maand juni door uw kampioen, houdt de dokter met al zijn middeltjes zonder poen! Een week of vier naar buiten en hij is van de winter niet te stuiten. Ja, lach er maar om, het is diep tragisch, die hokjes waar de atleten in moeten bivakkeren.

- Bij mij in de yuppenbuurt zijn de bloemisten overgegaan op groen, bloemen zijn afgezaagd. Het groen dat voor en door grootverdieners wordt verwijderd, is nu om de hoek verkrijgbaar. U kent misschien die rondreizende foto's van moeder aarde vanuit de lucht en hoe de mens haar aan het bezoedelen is. We zouden eens een luchtfoto van landgoed Duindigt moeten bekijken, hoe weelderig groen, hoe uitnodigend voor de stadsmus en ernaast een simulatie nadat de projectontwikkelaar zijn gang is gegaan. Dacht u dat ze in Frankrijk renbanen als Clairfontaine en Vichy gaan beroven van hun eeuwenoude charme? Je moet helemaal niet met je tijd meegaan. Jammer dat de meeste mensen pas beseffen dat geld, hun drijfveer, het drek der aarde is. En die burgemeester van Wassenaar, nog wel van mijn kleur, zou hier oog voor moeten hebben, maar laat zich opstoken en bralt in Quote, het vakblad van de graaiers, dat-ie ons mores gaat leren. En dan is er de bokkenschieter die paardenfolklore in Cuxhaven als oplossing van onze problemen ziet. Duitsland is nu juist met ons en België het zwakke broertje in Europa door een falende wedorganisatie en een tegenwerkende overheid. Eerst de strafbelasting afschaffen en daarna aantrekkelijk en lucratief spel, een kwastje verf en een zonnig gemoed, dan komen we er wel.

Uit nr. 5 - winter 2008-2009:
- Mocht u de mijlsbaan van La Capelle (Fr.) eens bezoeken, trek er dan een dag extra voor uit, verblijf in een chambre d'hôte bij een boer, bezoek een regionale markt waar de kippen twee kilo wegen, een krop sla van het land een kilo voor een piek doet in plaats van een ons blaadjes bij Appie voor het dubbele, neem de heerlijk stinkende maroilles (kaas) en een doos cider mee terug en trakteer jezelf onderweg op een copieuze maaltijd van lekkernijen die we thuis niet hebben, net als de hoog gedoteerde koersen. Zijn we zó rijk, leven we zó armoedig, ach, als je nou niet beter weet, quod lovi, non licet bovi, nietwaar?
(eigenlijk: quod licet Iovi, non licet bovi. Dat is Latijn voor: Wat aan Jupiter is toegestaan, is niet aan alle stieren toegestaan. Of anders gezegd: Wat de baas mag, mag de ondergeschikte nog niet.)

Na zijn dood publiceerde de DRAAF-redactie De Kees Top Tien (in nr. 7 - najaar 2009):
Vrienden en bekenden van Scheltus zullen in gedachten ongetwijfeld nog vaak een uitspraak van hem langs horen komen. Of het nu om eten, wijn, kunst, muziek of draf- en rensport ging, Kees had overal verstand van en kon heel treffend de kern raken. Vooral wanneer hij zich in kleinere gezelschappen bevond. Dan was zijn scherpte treffend. In grotere groepen verloor hij wel eens de nuance. Daarom nu voor een breder publiek de Scheltus Top-10, samengesteld door vrienden en bekenden. [Patrick Davidson]

1. "De lekkerste wijn is gewoon de fles die je als eerste leegdrinkt"

2. "Muziek is makkelijker dan wijn. Je hebt de periode vóór Bach en de periode daarna."

3. "Kies als speler 1 of 2 koersen uit van de 10 want anders ga je failliet. Wie denkt dat hij 10 keer per dag de statistieken kan verslaan, is een verdomd eigenwijze zak. En op lange termijn nog armlastig ook!"

4. "Restaurants zijn vaak overtrokken en te duur. Je eet nergens zo goed als thuis, zeker ik niet!"

5. "Nederlanders denken het goed voor elkaar te hebben, maar we staan altijd in de file, het regent en we hebben slecht eten, want het mag niets kosten."

6. "Weet je wat het rare is: de armste sloeber kan genieten van de muziek van Bach, maar je moet kapitaalkrachtig zijn om een mooie wijn te drinken. Het is mijn streven om betaalbaar lekkers te vinden, dat is de graal."

7. "Als je wat wilt verdienen met wedden op paarden, sla dan merriekoersen en montékoersen over."

8. "Wijn is rood en komt uit Frankrijk. Ik heb nog nooit iets drinkbaars uit Zuid-Afrika geproefd. Geldt ook voor Australië. Maar ja, hoe kan je nou verwachten dat er lekkere wijn komt uit een land waar iedereen Bruce heet?"

9. "Wat ben je aan het controleren? Denk je dat ze een ander hebben meegenomen?" (Scheltus tegen de Franse official die de identiteit van draver Varenne controleert na winst in de Prix d'Amérique)

10. "Fransen houden net zo min van verandering als m'n poes."

beau sport, bon jeu
Kees, merci et adieu!

Boven: Kees Scheltus aan zijn bureau.
Met een fles rode wijn. Een typerend beeld.